صفحه محصول - تخریب اراضی دولتی در ایران

 تعريف اراضي موات براي اراضي موات تعاريف متعددي ارايه شده است، كه ما ضمن تقسيم بندي آن به شرح ذيل به تعريف و تفسير آن خواهيم پرداخت.گفتار اول – تعريف لغوي كلمة موات، الموت و الموته در لغت به معني مرگ مي‌باشد. چنانچه در المنجد باب ميم از موات و الموات به مرگ و مرده تعريف شده است.  و همچنين در لغت به چيزي كه فاقد روح است اطلاق شده و زمين موات به زميني گفته مي‌شود كه در تملك هيچ انساني نبوده است. به نظر مي‌رسد عنصر و ركن اصلي در اين تعريف وضعيت زمين مي‌باشد.
به تعبير ديگر برابر اين تعريف، زميني كه فاقد اعياني و يا انتفاع معمول باشد را موات مي‌دانند. در اين تعريف زميني كه غير قابل بهره‌برداري باشد را موات تلقي كرده‌اند و مفهوم مخالف آن زميني است كه قابل بهره‌برداري و زنده باشد.
بهره‌برداري معمولي مورد نظر اين تعريف زميني است كه در آن كشت و آثار زراعت و كشت وجود داشته باشد.
با اين تعريف جنگلها و مراتع و بيشه‌هاي طبيعي و كوهها و اصولاً‌ هر نوع زميني كه به دست انسان آباد نشده باشد و فاقد آثار زراعت و كشت باشد موات تلقي مي‌گردد.
سوالي كه در اينجا مطرح مي‌شود اين است كه آيا تعريف مذكور، تعريفي كامل مي‌باشد؟
تعريف مذكور ناقص به نظر مي‌رسد زيرا زمين و ارض در جهان امروز تعريف ديگري دارند. امروزه ديگر زمين مرده‌اي وجود ندارد. علم و تكنولوژي و بهره‌برداري امروز از زمين با توجه به شرايط و وضعيت طبيعي خاص آن بهره‌برداري مي‌نمايد. امروزه ديگر زمين بلا‌استفاده و به تغيير ديگر مرده وجود ندارد. اگر اين تعريف را بپذيريم جنگلها و مراتع و بيشه‌هاي طبيعي كوهها، درياها، باتلاقها و اصولاً هر نوع زميني كه به دست انسان آباد نشده باشد و فاقد آثار زراعت باشد موات تلقي مي‌گردد. موات و مرده زميني است كه هيچ منفعتي از آن برده نشود و از آن هيچ منفعت و سودي به انسان نرسد. چون مرده است و از دسترس خارج و غير قابل استفاده است. 
در صورتي كه واقعيت غير از اين است. امروزه از هر نوع زمين بسته به شرايط و وضعيت طبيعي آن استفاده مي‌شود.
گفتار دوم – تعريف اصطلاحي
تعريف اصطلاحي قابل تقسيم به دو تعريف فقهي و حقوقي مي‌باشد كه در ذيل خواهد آمد.
الف – تعريف فقهي
در اكثر كتب فقهي زمين به صورت زير تقسيم شده است:
1-    زمين باير از اصل يا موات بالاصاله
2-    زمين باير عارضي يا موات بالعارض
3-    زمين آباد از اصل يا محياه بالاصاله
4-    زمين آباد عارضي يا محياه بالعارض
كه مقصود و منظور ما فقط بند يك خواهد بود.
اراض موات در فقه اسلامي از مصاديق انفال ذكر شده است. انفال عنوان فقهي اموال عمومي است و فقهيان بابهايي از نوشته‌هاي خود را به اين موضوع اختصاص داده‌اند. در اينجا لازم به نظر مي‌رسد ابتدا مفهوم انفال بيان گردد